سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

ساری- ایرنا- در دل جنگل‌های نوشهر مازندران، گاهی قدم گذاشتن، گاهی شناورشدن و گاهی هم شیرجه‌زدن در یک رودخانه خنک و پرآب رویایی است که کنار هم قراردادن آنها فقط در جغرافیای دره "تنگ‌دار" امکان‌پذیر است.

با گرم‌تر شدن هوا، تمایل مردم به سفر به مناطق خنک و خوش‌آب و هوای کشور بیشتر می‌شود. بسیاری هم برای خنک شدن به ورزش‌ها و فعالیت‌های آبی پناه می‌برند. همواره در فصل تابستان و گرما بسیاری از ما حسابی دل‌مان برای خنکی پاییز و زمستان تنگ می‌شود. به ویژه آنها که در شهرهای کم باران زندگی می‌کنند با گرمای هوا و خشکی در روزهای طولانی به ستوه می‌آیند، ییلاق‌های مرتفع مکان‌های خوبی برای پناه بردن در گرمای تابستان هستند.

اما گاهی این خنکی را می‌توانید کف دره و در ارتفاعی پایین نیز تجربه کنید. برای ایجاد یک محیط خنک باید خیلی چیزها در طبیعت دست به دست هم دهد؛ دره‌ای باریک با دیوارهایی بلند که یک تنگ را شکل دهد، جریان پیوسته آب یک رودخانه که از میان تنگ بگذرد و درختانی که بر چپ و راست سایه بیندازند و اکسیژن را به ریه‌های ما هدیه دهند.

مقاصدی که همه این ویژگی‌ها را در خود جمع کرده و البته برای طبیعت‌گردان غیرحرفه‌ای مناسب باشند، کم‌ هستند. در دل جنگل های نوشهر مازندران، هیجانی متفاوت منتظر ماست. گاهی قدم گذاشتن، گاهی شناور شدن، گاهی هم شیرجه زدن در یک رودخانه خنک و پرآب رویایی است که کنار هم قرار دادن آنها در معدود مناطقی به تحقق می پیوندد.

مثل همیشه چشمتان را ببندید و تصور کنید؛ رودخانه‌ای سرکش از دل دره‌ای تنگ می گذرد، درختان بلند کهنسال در بالای دره که به سوی هم دست دراز کرده‌اند و نور آفتاب به سختی از لابه‌لای شاخ و برگ‌ها به کف تنگ می‌رسد. دیوارهای دره را سرخس‌ها و برگ‌های سبز پرسیاوشان پوشانده‌اند و شاخه‌های پیچک از اطراف آویزان شده‌اند. صدای سهره جنگلی و بلبل در میان دیوارها می‌پیچد و لابه‌لای شرشر آب رودخانه گم می‌شود. طبیعت اطراف‌تان چنان دست نخورده است که شاید اگر دیگر گردشگران را همان‌جا نبینید اصلا شک کنید که بشود پا به این تنگ گذاشت؛ اما درست آمده‌اید. از همین جا قرار است به آب بزنید.

نیازی نیست پاچه شلوارتان را بالا بزنید ، زیرا قرار است در دل تابستان بیش از اینها خیس شوید. آیا تاکنون چیزی به اسم چالش آب بازی را شنیده اید؟ چالشی به هیجانی طبیعت وحشی و به رویایی سفر در بهشت.

به هر حال یک نقطه از مازندران است که همه این رویاها را کنار هم آورده است. در همسایگی روستای کشک سرا در نزدیکی شهر نوشهر، یکی از زیباترین مسیرهای رودخانه نوردی و طبیعت گردی کشورمان جای گرفته است. در این دره همان حسی را خواهید داشت که طبیعت گردان در جنگل های آمازون حس می کنند! اگر باورتان نمی شود، کافیست یک بار پای در این دره ژرف و سر سبز و رودخانه خروشان آن بگذارید.

تمامی اطرافتان را شاخ و برگ درختان سر به فلک کشیده پر کرده اند. در بخش‌هایی از مسیر رودخانه هم تنه درختانی شکسته افتاده اند که باید از رو و یا زیر آن ها عبور کنید. تمامی دیوارهای تنگ نیز ار خزه و سرخس پوشیده شده اند. اگر تا به حال نتوانستید حدس بزنید باید بگوییم که اگر تمام صحنه‌هایی را که برایتان توصیف کردم را کنار یکدیگر قرار دهید اکنون در دره "تنگ دار" نوشهر هستید.

تنگی که از آن سخن می‌گوییم این روزها در تورهای طبیعت‌گردی به "تنگه دار" مشهور شده است و این نام تنگ‌دار را شاید به سبب دار و درخت‌هایش به اینجا داده‌ باشند؛ اما اهالی محل آن را به نام تنگ‌کُشکِ‌سرا می‌شناسند و آن‌قدر ناشناخته است که اثری از آن روی بیشتر نقشه‌های اینترنتی پیدا نمی‌کنید.

البته لازم به ذکر است که روستای کشک‌سرا را کوشک سرا یا کِشکه‌سره هم می‌گویند و در نقشه گوگل آن را با نام اشتباه خُشکه‌سرا می‌توانید پیدا کنید.

**چرا تنگ‌دار

در تنگ دار اتفاقات متفاوتی را تجربه خواهی کرد و فرصت های گردشگری متنوعی را پیش چشم شما می گذارد که شامل رودخانه نوردی و چالش با جریان آب، مکانی مناسب خنکی برای آب‌بازی و آبتنی است.

علاوه بر این تنگ دار در حاشیه جنگل باصفای خانیکان قرار گرفته و امکان گردش جنگلی و کمپ در طبیعت را نیز مهیا می‌کند. علاوه بر این در فاصله کمی از شهرهای نوشهر و چالوس و جاذبه‌های تماشایی شمال ایران است.

همچنین تنگ دار طبیعتی زیبا دارد و به دلیل وجود گیاهان و درختانی که شاخه‌های‌شان بر تنگه سایه انداخته است، از سایر مناطق متفاوت است. گفتنی است که به سبب فاصله کم تنگه از تهران، اهالی پایتخت کشور که مهمانان اصلی استان مازندران هستند، در سفری یک روزه می‌توانند به تفریح در این تنگه خوش آب و هوا بپردازند.

البته تنگه دار برای طبیعت گردان، ورزشکاران، علاقه‌مندان به هیجان، علاقه‌مندان به تفریحات آبی، عموم افراد با توانایی بدنی کافی و آشنا با شنا مناسب و همچنین برای کودکان و افراد مسن، افرادی که آمادگی جسمی بالایی ندارند، افراد تنها که شنا بلد نیستند نامناسب است.  

**تنگ‌دار کجاست؟

تنگ‌دار یا به اصطلاح عامیانه تنگه‌دار در روستای کشک‌سرا در ۸ کیلومتری شهر نوشهر به سمت ارتفاعات و جنگل های این شهرستان قرار دارد. البته اگر از جاده چالوس وارد مازندران می‌شوید، بعد از حدود ۴ ساعت رانندگی در این جاده زیبا، در دو راهی چالوس و نوشهر، به سمت نوشهر بپیچید وسپس وارد روستای کشک‌سرا شوید.

همچنین اگر هم از سمت آمل و جاده هراز به سمت این نقطه حرکت می‌کنیم باید بعد از رسیدن به نوشهر وارد جاده ساحلی ۲۲ سیاهکلرود بشویم و در ادامه همین مسیر بالا را طی کنیم.

برای اینکه گیج نشوید، بهتر است در همان ورودی جاده روستا مسیر تنگ دار را از محلیان سوال کنید. در تصویر ماهواره ای زیر می توانید محلی که باید خودروی خود را پارک کنید و وارد رودخانه شوید (دایره سفید رنگ) را مشاهده کنید.

به منظور ورود به این دره، باید پای در جنگل های خانیکان نوشهر و رودخانه کرکرود بگذارید. مسیر رودخانه نوردی در این دره، حدود یک و نیم کیلومتر است، بنابراین شما با احتساب مسیر رفت و برگشت ۳ تا ۴ کیلومتر پیاده روی در آب خواهید داشت.

در تنگ‌دار چه می گذرد؟

بیشتر افراد غیرمحلی که گذرشان به سمت کشک‌سرا می‌افتد به هوای دیدن تنگ می‌آیند؛ اما بسیاری از اهالی نوشهر گذراندن اوقاتی خوش در پارک جنگلی خانیکان را برای آخر هفته و تعطیلات خود انتخاب می‌کنند.

یکی از تفریحات در تنگ‌دار چالش با رودخانه در گرم‌ترین روزهای سال است.۴۰۰ متر آغاز تنگ را در حالی می‌گذرانید که پای‌تان حداکثر تا زانو در آب فرو رفته است. حتی در روزهای تعطیل شاید کسانی را ببینید که بساط پیک‌نیک‌شان را همان دهانه دره در حاشیه رودخانه، پهن کرده‌اند؛ اما هرچه پیش می‌روید دیوارهای تنگه به هم نزدیک تر می‌شوند و هرچه تنگ باریک‌تر می‌شود آب عمق بیشتری پیدا می‌کند.

البته گول همین عمق سطحی را نخورید زیرا گاهی آب با جریان تندش تا ساق پای‌تان می‌رسد و در قدم بعدی ناگهان تا سینه در آب فرو می‌روید. بنابراین بهتر است به صورت گروهی و پشت سر هم پیش بروید.

توصیه می شود که حتما در بخش‌های عمیق از طناب استفاده کنید و حواس‌تان برای کمک به اطرافیان جمع باشد. درطول این مسیر، حتی در کم آب‌ترین فصل، دست‌کم سه‌بار عمق رودخانه به‌ اندازه‌ای می‌رسد که ناچارید با شنا از آن بگذرید؛ اما اگر شنا بلد نیستید نگران نباشید؛ به کمک طناب، جلیقه نجات و همراهان‌تان می‌توانید از این بخش‌ها عبور کنید.

البته عمق آب این رودخانه را فصول متفاوت سال تعیین می کنند. عمق آب در فصل بهار به دلیل آب‌شدن برف در بالا دست بیشترین مقدار و در روزهای پایانی تابستان در کمترین میزان است.

در مسیر به گونه‌های مختلف خزنده و دوزیست مانند مار آبی، قورباغه، خرچنگ و مارمولک برمی‌خورید که برای شما خطری ندارند و بدون ترس می‌توانید از کنارشان بگذرید. پیمودن تنگ نیاز به انرژی زیادی دارد در ابتدا خیلی خودتان را خسته نکنید و سعی کنید رودخانه را تا آخرین استخر بپیمایید و تمام این مسیر جذاب و پرفراز و نشیب را تجربه کنید.

شیرجه در استخرهای مجانی طبیعت

در مسیر رودخانه به حوض‌ها و استخرهای طبیعی برمی‌خورید که ماجراجویی در این تنگه را به اوج می‌رساند.

در این قسمت‌ها با بررسی عمق مناسب و نبودن تخته سنگ و صخره‌های مخفی در بستر رودخانه، می‌توانید یک تجربه پرهیجان از شیرجه به دل طبیعت را در کارنامه خود ثبت کنید.

افراد محلی راهنمای خوبی برای نشان دادن این قسمت‌ها به شما هستند. برای یک شیرجه خوب ابتدا در عمق آب کمی شنا و عمیق‌ترین محل مناسب برای پرش را پیدا کنید. سپس یکی دوبار از ارتفاع پایین به صورت معمولی در آب بپرید و همه چیز را بیازمایید و سرانجام از نقطه بلندتر شیرجه در آب را تجربه کنید.

البته شیرجه در این استخرهای طبیعی برای کسانی توصیه می شود که از آمادگی بدنی کافی، مهارت شنا و شیرجه و تجربیات مشابه قبلی برخوردار هستند.

گردش در پارک جنگلی خانیکان

برای بعضی‌ها رودخانه‌نوردی در همان ۴۰۰ متر اول که آب عمق چندانی ندارد تمام می‌شود و مسیر تنگه را ادامه نمی‌دهند. هرکسی که از تنگه بازگشته اما هنوز خسته نیست می‌تواند به بازدید جنگل خانیکان در فاصله پنج شش دقیقه ای از پارکینگ دره برود.

این پارک، جاده خاکی پرشیب اما بسیار زیبایی دارد که مناظر متفاوتی از جنگل‌های شمالی را پیش روی‌تان می‌گذارد. در حاشیه جاده می‌توان زیرانداز پیک نیک انداخت و در سایه درختان به استراحت پرداخت. با هماهنگی نگهبانی جنگل، امکان کمپ در این پارک را نیز خواهید داشت؛ اما پیدا کردن جای مناسب کمی دشوار است زیرا جنگل در دوسوی جاده، شیب زیادی دارد و باید حدود ۴-۵ کیلومتر بالا بروید تا به جای مناسبی برای کمپ برسید.

دقت کنید که در تابستان‌ها، جنگل، برخلاف تنگه و روستا، بسیار شرجی است و تنها در سایه درختان هنگامی که نسیم ملایمی جریان داشته باشد هوا کمی خنک می‌شود.

 در این پارک جنگلی با پیمودن مسیر حدود ۵ کیلومتر به سرچشمه‌های رودخانه کرکرود و بالادست تنگه می‌رسید که مناظری بدیع و بسیار چشم‌نواز دارد. بهترین زمان بازدید از مناظر زیبای این جنگل بهار و پاییز است. جنگل خانیکان در بهار به سبب تازگی شکوفه‌ها و طراوتش و در پاییز با برگ‌های هزار رنگ درختان ممرز جلوه‌ای یکتا دارد.

البته همواره توصیه ما این است که در مسافرت به طبیعت بکر شمال کمترین آسیب به این خطه سرسبز وارد شود و گردشگران از زباله های کمتری استفاده و یا در صورت استفاده آن را در طبیعت رها نکنند. این هدیه خدادادی نه تنها در تملک گذشتگان و ما نیست ، بلکه میراثی است که باید به آیندگان تحویل دهیم.