سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

ایرنا- معاون حفاظت و امور اراضی سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری با بیان اینکه حفظ ذخایر ژنتیک گونه شمشادهای شمال کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار است گفت: با اقدام های مقابله ای شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیک، خطر انقراض این گونه برطرف شده است.

 بهمن افراسیابی روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا افزود: جنگل های هیرکانی یکی از قدیمی ترین و ارزشمندترین جنگل های ایران با مساحت دو میلیون هکتار است که در میان گونه های متنوع این رویشگاه جنگلی، 42 هزار هکتار آن را درختان شمشاد به خود اختصاص داده اند.
وی اظهارداشت: از سال 90 بیماری قارچی «بلایت» و از سال 95 آفت «شب پره» به اراضی شمشادزارهای شمال کشور هجوم آوردند که تاکنون خسارات جبران ناپذیری را به این گونه وارد کرده اند تا جایی که با آلوده شدن بیش از 80 درصد اراضی، نگرانی هایی را برای سازمان جنگل ها درباره حفظ ذخایر ژنتیکی این گونه ارزشمند ایجاد کرده بود. 
وی تصریح کرد: بنابراین پیشروی این دو آفت، نگرانی هایی را برای سازمان جنگل ها ایجاد کرده بود که همین امر باعث شد کارگروهی در ستاد سازمان با مسئولیت رئیس سازمان جنگل ها تشکیل شود و هر هفته وضعیت شیوع آفات و روش های مقابله با آن مورد بررسی قرار بگیرد.
معاون حفاظت و امور اراضی سازمان جنگل ها گفت: به منظور مقابله با این آفات، برنامه جامع مدیریت در سه بخش مناطق سالم، مناطق آلوده سبز و مناطق آلوده با ظاهری خشک برای کل جنگل های شمال کشور تدوین و عملیاتی شد تا جایی که در ماه های اخیر این سازمان تمام تلاش خود را با محلول پاشی ها علیه نسل «لارو ها» برای حفظ شمشادهای سالم و مبارزه با آفت شب پره بکار گرفت. 
وی اضافه کرد: برای محصور کردن توده های سالم شمشاد از آفات مذکور انجام عملیات بهداشتی، محلول پاشی در پنج تا 6 مرحله، نصب تابلو های هشدار دهنده، تهیه قلمه و انتقال نهال های سالم به گلدان، نهالستان ها و عرصه از شاخص ترین اقدامات انجام شده در این برنامه جامع بوده است.
افراسیابی درباره نحوه مبارزه با این آفات در مناطق آلوده با ظاهری خشک گفت: در این مناطق ممکن است شمشاد دارای ظاهری خشک باشد اما از تنه، جوانه بزند بنابراین پس از پایش های لازم و انجام عملیات بهداشتی، درخت از یک متری تنه قطع می شود تا دوباره با جوانه زنی احیا شود.
وی با بیان این که طبق قانون، گونه شمشاد از موارد «ممنوع القطع» است ادامه داد: برای حفظ این اراضی اقدامات احیایی، اصلاحی و مدیریتی تولید نهال انجام شده و با تخصیص اعتبارات لازم در این زمینه در استان گلستان 300 هزار قلمه گیری و در استان گیلان یک میلیون قلمه گیری انجام شده است. 
این مقام مسئول در سازمان جنگل ها با اشاره به اینکه برای تخصیص اعتبار به حفظ اراضی شمشادها محدودیتی نداریم، اظهار داشت: همچنین برای توسعه نهالستان ها، عملیات قلمه گیری از شمشادهای سالم در مازندران، نوشهر و ساری در دستور کار قرار گرفته است.
افراسیابی افزود: سازمان جنگل ها تصمیم دارد، در حفظ شمشاد های شمال کشور برنامه جامع مقابله با دو آفت «بلایت» شمشادزارها و «شب پره» را بدون هیچ گونه انحراف و به طور دقیق اجرایی کند که به طور حتم تداوم این اقدام در آینده، امیدوارکننده خواهد بود. 
به گزارش ایرنا، آفت قارچ بلایت یا آتشک شمشاد از جمله بیماری های مخرب و بسیار خطرناکی است که در سال های اخیر در ایران و در بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیایی مشاهده شده و سبب ایجاد سوختگی، ریزش برگ ها و خزان و یا از بین رفتن توده های شمشاد اعم از جنگلی و زینتی می شود.
همچنین آفت شب پره شمشاد، گونه ای پروانه با نام علمی Cydalima perspectalis است که به طور طبیعی در شرق آسیا زندگی می کند و نخستین بار در سال 1385 در آلمان و سپس در چند کشور اروپایی طغیان کرد و از خردادماه سال 1395 (2016) در بخشی از اراضی جلگه ای و جنگلی گیلان و مازندران دیده شد که تاکنون خسارت زیادی به درختان شمشاد وارد کرده است.
طبق آمارها مناطق جنگلی آستارا 32 هزار هکتار است که بیش از 150 هکتار از اراضی جنگلی این شهرستان را درختان شمشاد تشکیل می دهند.
همچنین طبق آمارهای پارسال بیش از سه هزار و 500 هکتار از اراضی جلگه ای و جنگلی شمشاد به دلیل شیوع آفت برگ خوار (شب پره) به طور کامل خشک شده و این آفت توانسته حدود هشت هزار هکتار از اراضی جلگه ای و جنگلی شمشاد را تحت تاثیر قرار دهد.
شمشاد هیرکانی با نام علمی بوکسوس هیرکانا (Buxus hyrcana) درختی همیشه سبز و بومی جنگل های هیرکانی در شمال ایران است که در فهرست گونه های گیاهی در خطر انقراض اتحادیه بین المللی حفظ طبیعت (IUCN) قرار دارد.