شتاب جنگلتراشی در ۲۰۱۷ ؛ چرا؟
محمد درویش_ عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور: بنا به دادههای جدید بدست آمده از بررسی یک سنجنده جهانی، دنیا در سال ٢٠١٧ در هر ثانیه به اندازه بیش از یک زمین فوتبال جنگل از دست داده است؛ یعنی: فقط در سال گذشته وسعت عرصهای از رویشگاههای جنگلی جهان که پاکتراشی و نابود شد، از قلمرو کشور ایتالیا بزرگتر بوده است!
تداوم روند نابودی جنگلها، مقیاس گویایی
است که نشان میدهد جهانیان تا چه اندازه در مهار جهان گرمایی، تغییرات
اقلیمی و حفظ زیگونگی ناموفق بودهاند.
به گزارش روز چهارشنبه گذشته روزنامه گاردین، میزان جنگلتراشی در سال
٢٠١٧-ثبت شده از جانب Global - از مرز ۲۹.۴ میلیون هکتار گذشته است که
دومین رقم بالای ثبت شده از زمان آغاز نظارت در سال ٢٠٠١ محسوب میشود.
از بین رفتن پوشش جنگلی در جهان از سال ٢٠٠٣ دو برابر شده، درحالیکه زدودن
جنگلهای بارانی در مناطق گرمسیری حساس از سال ٢٠٠٨ به دو برابر رسیده است.
روند کاهش این نابودی که در برزیل ثبت شده بود، متاسفانه به دلیل
ناپایداری شرایط سیاسی و ضعف دولت مرکزی، مجدداً معکوس شده و تخریب جنگلها
در کلمبیا هم اوج گرفته است.
در دیگر کشورهای کلیدی، جمهوری دمکراتیک کنگو مساحت گستردهای از جنگلها
از بین رفتهاند؛ در حالیکه در اندونزی جنگلزدایی در سال ٢٠١٧ بدلیل کاهش
آتشسوزیها و اقدامات دولت، ٦٠٪ کاهش داشته است.
از دست رفتن جنگلها یکی از بزرگترین مولفههای تشدید انتشار کربن و گرمایش
جهانی است که میزان آن برابر تمامی گازهای گلخانه ای منتشر شده در ایالات
متحده است که خود دومین آلوده کننده بزرگ در دنیا محسوب می شود. جنگلزدایی،
زیستگاه حیات وحش را نابود می کند و دلیل اصلی در کاهش جمعیت آن تا ٥٠٪
در طول ٤٠ سال گذشته به شمار رفته و آغازگر ششمین عصر انقراض شناخته شده
است.
خانم فرانسس سیمور از انستیتوی منابع جهانی که با همکارانش، سازمان Global
Forest Watch را تأسیس کرده، می گوید: "دلیل عمده ناپدید شدن جنگلهای
گرمسیری یک معما نیست-مساحتهای گسترده هنوز برای سویا، گوشت گاو، روغن نخل،
چوب و دیگر کالاهای تجارتی در دنیا پاک می شوند و البته مقدار بزرگی از
این جنگلتراشی ها کاملاً غیرقانونی است."
سیمور اضافه می کند که به رغم پتانسیل حفاظت از جنگلها که می تواند تا سال
٢٠٣٠ انتشار گازها را تا یک سوم کاهش دهد، تنها ٢٪ از منابع مالی برای
اقدامات اقلیمی برای حفاظت از جنگلها و زمین مصرف می شود. او می گوید: "این
براستی یک مورد بسیار ضروری است که بایست توجه بیشتری به آن معطوف شود. ما
در حال حاضر گویی تلاش می کنیم تا آتشسوزی یک خانه را با یک قاشق چایخوری
خاموش کنیم.
داده های جدید ثبت شده از نابودی جنگلها از جمله از آتشسوزی جنگلها می
گوید. تخریب بدست انسان حقیقتا دلیل از بین رفتن جنگلها در مناطق
گرمسیری-یک پناهگاه بزرگ برای کربن و حیات وحش- است. آتشسوزی ها عمدتا در
عرض جغرافیایی بالاتر وجود دارند و دلیل از بین رفتن نزدیک به دوسوم از
جنگلها در روسیه و کانادا محسوب می شوند و احتمالا بدنبال تغییرات اقلیمی
رایج تر خواهند شد.
جنگلهای جدید دست کاشت البته در حال رشد هستند، بطور مثال در چین و
هندوستان، اما معلوم نیست که دقیقا تا چه اندازه می توانند نابودی جنگلهای
موجود را جبران کنند; با توجه به اینکه جنگلزدایی در حد چشمگیری از
جنگلکاری بالاتر است. تخمین زده می شود که احتمالا تنها ١٥٪ از جنگلهایی
که پیش از تمدن بشریت وجود داشته اند، امروزه هنوز دست نخورده باقی مانده
باشند: یک چهارم تراشیده شده اند و باقی تکه تکه شده یا در کیفیت نزول کرده
اند.
برزیل با قلمرو وسیع آمازون، در مبارزه با جنگلزدایی نقشی حیاتی دارد و از
سال ٢٠٠٥ به مدت یکدهه با اقدامات از جانب دولت در راه کاهش جنگلزدایی
پیشگام بود. اما اکنون قطع درختان با نزاع و درگیری در دولت باز بسرعت بالا
گرفته است.
کارلوس نوبره از دانشگاه سائوپائولو می گوید: "آنچه امروز مشاهده می کنیم یک جهش به عقب است."
بیش از یک چهارم از درختان برزیل در سال ٢٠١٧ بدلیل سوزاندن آنها برای پاک
کردن زمین از دست رفته اند. نوبره اضافه می کند: "جهان گرمایی موجب افزایش
دما و آسیب پذیرتر شدن جنگلها در برابر آتشسوزی بدست انسان و یا بدنبال
اتفاقات طبیعی می شود."
کلمبیا یکی کانونهای مهم (hot spot) برای تنوع زیستی است، اما روند از بین
رفتن جنگلها در آنجا در سال گذشته ٤٦٪ بوده است. گروه چریکی Farc که پیشتر
بخش وسیعی از آمازون را کنترل می کرد، مانع دسترسی (به این مناطق) می شد.
اما فروپاشی این گروه باعث بوجود آمدن یک خلاء قدرت و بالا گرفتن قطع
غیرقانونی درختان به منظور پرورش دام، استحصال چوب و تولید کوکائین شده
است.
اندونزی نیز شاهد نابودی سهمگین جنگلها بوده، که در سال ٢٠١٧، با افزایش
رطوبت سالانه که آتشسوزیها را کمتر کرده و پشتیبانی دولت از جنگلهای
باتلاقی، در حد وسیعی کاهش پیدا کر
به گفته ویکتوریا تاولی-کورپاز، گزارشگر ویژه سازمان ملل در زمینه حقوق مردمان بومی، تخریب درختان تنها به محیط زیست آسیب نمی زند؛ در کنار این خشونت علیه زمین، خشونت علیه مردمی که از جنگلها دفاع می کنند، در حال افزایش است. نیمی از ١٩٧ کنشگر محیط زیستی کشته شده در سال ٢٠١٧ از مردمان بومی بوده اند. این مردم سابقه ای طولانی در مدیریت و محافظت از جنگلهای دنیا را دارند که در مبارزه با تغییرات اقلیمی بسیار حیاتی هستند. داده های جدید نشان می دهند که درصد از دست رفتن جنگلها در جوامع محلی و سرزمینهای مردمان بومی بسیار کمتر از نقاط دیگر است."
خواننده عزیز خبرگزاری وزین ایانا!
همانطور که مشاهده می کنید، جهان به رغم پیشرفتهای خیرکننده فناورانه خویش، نه تنها نتوانسته از رشد پاکتراشی جنگلها بکاهد، بلکه امروزدبه مراتب وضعیتی بدتر از یک دهه پیش را شاهد هستیم. در ایران هم شرایط به شدت نگران کننده است. مطابق بررسی پژوهشی نوسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سطح رویشگاه هیرکانی باوجود آمارهای رسمی ارایه شده که حکایت از افزایش سطح دارد، آشکارا کاهش یافته است. همین وضعیت در ابعادی خطرناک تر در زاگرس و ارسباران در حال وقوع است. اگر می خواهیم منابع آب شیرین را در ایران حفظ کنیم، یک راهش حفظ رویشگاه های جنگلی است. به نظر می رسد، دو سازمان متولی منابع طبیعی و محیط زیست برای تحقق این مهم، باید به سرعت در هر دوحوزه نرم افزار و سخت افزار تقویت شوند.
ارسال به دوست